Weduwe Karin sprak met lotgenoten en schreef er een boek over: ‘De wereld gaat verder, maar niet dóór’

Een jaar na de dood van haar grote liefde Kees, begon Karin van de Ven (53) uit Gorinchem een zoektocht naar herkenning. Ze voerde gesprekken met lotgenoten en schreef 21 verhalen waarin weduwen en weduwnaars vertellen over verlies, verdriet, eeuwige liefde en rouw. Nu is er een boek: Overlee(f)d. ,,‘Het spijt me zo vreselijk’ hoorde ik de intensivist zeggen en de wereld leek te stoppen met draaien.’’

Michiel Straub 13-02-21

‘Dappere overlevers’ noemt ze de mensen die ze voor haar boek heeft geïnterviewd. Lotgenoten die hetzelfde hebben meegemaakt als zij. De verhalen werden een eerbetoon, monument en standbeeld voor de overleden dierbaren, zonder dat dat van tevoren de bedoeling was. 

,,Het is geen handboek geworden met allerhande tips over hoe om te gaan met verlies. Dat is voor iedereen anders. Misschien is dát wel het antwoord. En dat herkenning in de verhalen juist in kleine dingen zit. Dingen waarover je nu niet meteen vertelt, zoals eenzaamheid en je slapeloze nachten en twijfels.”

Charmant en behulpzaam

Karin en Kees leerden elkaar in oktober 2011 kennen. Het was liefde op het eerste gezicht. Ze hadden al een paar weken gechat op een datingsite voordat ze elkaar zouden ontmoeten. Kees was ruim 4 jaar daarvoor weduwnaar geworden. Hij verloor zijn vrouw aan borstkanker. Kees en zijn drie jongvolwassen kinderen bleven achter. 

,,Ik had me voorgenomen niet te reageren op advertenties van weduwnaars, omdat ik bang was dat, als de relatie op niets zou uitlopen, ik hen nog meer verdriet zou doen dan ze in hun leven al hadden gehad. Maar Kees reageerde op mij.”

Karin had het fijn gevonden dat hun chats zo nu en dan werden onderbroken: ‘Even mijn dochter met de auto wegbrengen’ of ‘De was ophangen, ben zo terug’. ,,Hij was niet alleen charmant en behulpzaam, maar dus ook een betrokken vader, die ondanks dat hij er met zijn kinderen alleen voor stond, toch een sterke drive had om van het leven te genieten.”

En dat deden ze ook. Karin schreef er openhartig over in het boek. Haar eigen verhaal bewaarde ze voor het laatst. ,,Zoals alle overlevers die ik mocht ontmoeten, heb ik ook ontzettend veel herinneringen die ik zou willen delen. De kunst wordt om de hoofdzaken van de bijzaken te scheiden. Ik besef dat ik er ook voor moet waken dat de tekst niet doorspekt raakt met superlatieven, want hij was écht een geweldige man. De mijne. Die me nooit het gevoel heeft gegeven dat ik minder was dan zijn eerste vrouw. En ik begreep zijn verdriet. We konden erover praten. Dat maakte het niet gemakkelijker, wel iets draaglijker.”

Gerommel in de maag

Aan hun leven samen kwam na zes jaar en één maand abrupt een einde. Kees, die oorspronkelijk uit de buurt van Amsterdam kwam, maar anderhalf jaar daarvoor naar Gorinchem was verhuisd om samen met Karin een nieuwbouwhuis te kopen, voelde zich op een dag niet lekker. Buikpijn, gerommel in de maag. De paniek ontstond toen de pijn, nadat die een tijdje wat was gezakt, in alle hevigheid terugkeerde. ,,Kees gaf enorm over, de tranen stonden in zijn ogen en stroomden over zijn wangen”, herinnert Karin zich. 

In het ziekenhuis leek het in eerste instantie mee te vallen: ze hadden er galstenen op een röntgenfoto gezien. Die opluchting was echter van korte duur, toen de diagnose werd gesteld dat zijn alvleesklier als gevolg van de galstenen was ontstoken. ,,En daar is geen medicijn tegen, zoiets moet het lichaam zelf oplossen. Maar dat gebeurde niet. Kees ging met zijn 58 jaar, slanke postuur en gezonde levensstijl toch snel bergafwaarts. Hij kreeg slaapmedicatie en zo gingen 12 dagen voorbij, waarin we allemaal hoopten op een positieve wending. Om beurten waren we bij hem, hielden zijn hand vast en aaiden door zijn mooie krullen. Het brak mijn hart om te zien hoe zijn ouders hun zoon liefdevol aanraakten en tegen hem spraken.”

“Werken was een vlucht in een veilige wereld die me nog het meest bekend voorkwam”

Karin was op de ochtend van 8 november 2017 vanuit het ziekenhuis in Gorinchem naar huis gegaan om even te slapen. Haar Kees leek weer wat sterker te worden en de rit naar het centrum voor pancreasziekten in Nieuwegein zou daarom veilig kunnen verlopen. Daarover was eerder wel gesproken, maar de ‘tikkende tijdbom’ in Kees’ buik zou de hobbels en drempels onderweg niet aankunnen. 

Nu zijn situatie leek te verbeteren, werd speciaal ambulancevervoer opgetrommeld. Vlak voor vertrek overleed hij aan pancreatitis. ,,Ik werd wakker van het geluid van mijn telefoon. Toen ik zag dat het een anonieme beller was, wist ik eigenlijk al wel dat dit het ziekenhuis was. ‘Het spijt me zo vreselijk’ begon de intensivist aan de andere kant van de lijn. Mijn wereld leek te stoppen met draaien.”

Mistige chaos

Dat is wat Karin bij de meeste mensen die ze heeft geïnterviewd, merkte: dat de wereld weliswaar verdergaat, maar niet dóór. ,,Het eerste jaar was er een mistige chaos in mijn hoofd. Alsof informatie en gevoelens niet helemaal tot me doordrongen, als het ware aan de oppervlakte bleven liggen. Ik was overgeschakeld op de automatische piloot en vluchtte in mijn werk. Ik wist niet wat ik anders kon doen en werken was een vlucht in een veilige wereld die me nog het meest bekend voorkwam. Maar het gebeurde ook dat ik op mijn fiets wilde stappen en plotseling merkte dat ik mijn pantoffels nog aanhad. Of dat ik in de auto zat en me afvroeg waarom ik zo slecht zag. Bleek ik mijn leesbril nog op te hebben.”

Karin stapte naar een psycholoog, las boeken, columns en gedichten over rouw, meldde zich aan bij een groep lotgenoten op Facebook. ,,Ik startte mijn zoektocht en zocht antwoord op al mijn vragen. Hoe waren anderen hun geliefde verloren? Hadden ze tijd gehad zich op het verlies voor te bereiden? Waar piekeren ze over? Wat houdt hen op de been na zo’n trauma? En hoe vinden ze oplossingen voor al hun twijfels? Aangespoord door vrienden besloot ik contacten te leggen. De eerste die haar verhaal met me wilde delen was Geertje, die in Spanje woonde en haar partner verloor net nadat ze van hem zwanger was geraakt.‘’

Niemand geweigerd

Na Geertje volgden nog 19 gesprekken met overlevers. Niet iedereen wilde meedoen of nam de uitnodiging wel in overweging, maar besloot zich later toch terug te trekken. Niet allemaal wilden ze terug naar de pijn en het verdriet van toen. Maar niemand werd geweigerd in het boek. ,,Ik heb geen selectie gemaakt. Iedereen heeft een verhaal dat het waard is om verteld te worden. Maar verwacht geen antwoorden over hoe je exact moet omgaan met het zwarte gat, wat je moet voelen of wanneer je het verlies een plekje moet hebben gegeven.’’ 

‘Drieëndertig maanden zijn er nu verstreken. Het blijft een onwerkelijke gebeurtenis, want het onherroepelijke van de dood is haast niet te bevatten. Onbewust denk ik nog steeds bij belangrijk nieuws dat ik het aan Kees moet vertellen, moet laten zien, of laten horen als hij er weer is. Alsof zijn afwezigheid slechts tijdelijk is.’

Karins boek is vanaf Valentijnsdag verkrijgbaar in online boekhandels en via www.overleefd.nl. Ook is het boek in fysieke boekwinkels te bestellen. De datum 14 februari is niet voor niets gekozen. ,,Het boek gaat niet alleen over pijn en verdriet, maar is ook een eerbetoon aan de liefde.”

Fragmenten uit het boek:

Karin

Praten met familie en vrienden, tranen met tuiten huilen, yogalessen volgen, museumbezoeken met een vriendin, een dagboek schrijven aan mijn lieve Kees, EMDR-sessies, fotograferen en wandelen; ik deed het allemaal. Als trouwambtenaar vertelde ik – hoe moeilijk het soms ook was – het verhaal van de liefde van het bruidspaar. Ik huilde vaak op de heen- én de terugweg van de ceremonie. 

‘s Avonds was ik moe en liet ik me overhalen door mijn zoons om een serie op Netflix met ze te bekijken. Vaak viel ik op de bank al in slaap en ging dan uitgeput naar bed, om vervolgens midden in de nacht te ontwaken. Ik voerde dan fluisterend gesprekken met Kees en hij lachte me altijd toe vanaf de foto’s in onze slaapkamer.

Brian

De eerste maanden na haar dood heb ik eigenlijk in een soort roes beleefd. Ik zorgde doordeweeks zo goed mogelijk voor de kinderen […] en in het weekend had ik tijd voor mezelf nodig en regelde ik logeeradressen voor de kinderen, zodat ik kon gaan stappen. Vaak vertrok ik op vrijdagmiddag en kwam ik zondagnacht brak weer thuis. Opnieuw vluchtgedrag dus, want ik wist niet hoe ik moest omgaan met het verdriet dat ik voelde.

Jacqueline

Mijn dochter kwam zo snel mogelijk naar ons toe. We hadden namelijk al eerder besloten dat Dick in Nederland zou worden gecremeerd. Toen zij en ik samen onze teksten voor de uitvaart schreven, schoot me ineens te binnen dat ik niet meer had geïnformeerd naar het resultaat van de zwangerschapstest. Ik las in haar ogen wat de uitslag was geweest: onze dochter was zwanger. Ze keek me na toen ik naar Dick liep en ze schrok toen ik een roffel sloeg op zijn kist. Zijn motto was altijd geweest dat hij niet van deze aardbol zou verdwijnen voordat hij opa was. Ik voelde me boos, verdrietig en bezorgd tegelijk, want waarom had Dick niet langer bij ons mogen blijven? Hoe moest dit zonder hem?

Hilde

Vijf maanden geleden werd Madelon met een helse klap plotseling uit het leven weggerukt. Zomaar, op een maandagmiddag in december. Waarom? Hilde en Madelon waren samen op het hoogtepunt van hun leven. Jong, mooi, gelukkig en boordevol toekomstplannen. Vanaf die grote hoogte is Hilde gevallen. Gedonderd eigenlijk. Keihard, diep en genadeloos.

Lizette

Vanmiddag komt er een grietje kijken naar de motor van Gerolf, want ik wil die motor niet houden. Je zult natuurlijk zien dat het een heel mooi meisje is! Dat zou ik wel fijn vinden, hoor, want ik weet dat hij zich dan zou verkneukelen. Hij zou het prachtig vinden als er voortaan een knappe meid op zijn geliefde motor zou rijden.