Kleding en afscheid, dat is moeilijk. Kleding en schoenen van je liefste vind je waarschijnlijk overal in huis terug. In de kast, waar jurken of overhemden hangen en shirts keurig opgestapeld liggen. De regenlaarzen in de schuur of het warme ski-jack op zolder. De kapstok waar een jas en een sjaal hangen en waaronder de tas op de grond staat. Herinneringen die je emotioneren als je de huissleutels in de jaszak voelt of de lippenstift in het tasje ontdekt. Wat wil je doen met deze spullen? Bewaren en koesteren of juist afscheid nemen van deze bezittingen die je zo verdrietig maken?
Bewaren
Zelf heb ik die beslissing lang voor me uitgeschoven en misschien doe ik dat eigenlijk nog steeds wel. Kleding en afscheid, ik kan het niet. De jassen en schoenen heb ik op den duur wel uit de gangkast gehaald, want het deed me zoveel pijn om die steeds te zien. Al Kees’ jassen – en dat is best een aardige verzameling – hangen aan een kledingrek op onze zolder. Zijn schoenen vormden tot voor kort een imposante rij bovenop onze linnenkast. Inmiddels heb ik wel de keuze gemaakt welke kleding en schoenen ik graag wil bewaren. Achter een van de vijf deuren van de garderobekast hangen zijn overhemden, liggen zijn spijkerbroeken en shirts en staan een aantal paar schoenen netjes op de planken. Soms kijk ik er alleen naar, maar op een ander moment voel ik de behoefte om het de stoffen aan te raken. Dan aai ik zachtjes over de overhemdsmouwen of steek ik mijn neus tussen de shirts. Wat andere overlevers met de kleding van hun lief deden, kwam soms ter sprake in ons gesprek.
Herinneringsplaid
Op advies van zijn vriendin Sandra, bewaart Mick de waardevolle spulletjes van zijn vrouw Wilma in een herinneringskistje. Van haar mooiste kledingstukken liet hij een herinneringsplaid maken. Ook een geweldige tip van Sandra, die van de kleding van haar overleden man Patrick eerder ook zo’n plaid liet maken. ‘Het proces van opruimen is goed,’ vertelt Mick, ‘het hoort bij deze fase van een nieuwe start.’
Trouwjurk
Marion wilde graag worden gecremeerd in haar trouwjurk. Haar man Jan zou de jurk namelijk nooit willen weggeven of verkopen na haar overlijden, dat voelde ze wel aan. Daarom wilde ze de jurk met zich meenemen, zodat het voor Jan nooit een belemmering zou gaan vormen. Een goede vriendin had de jurk eerder al voor haar gerepareerd. De jurk paste perfect om haar tengere lichaam.
Jacqueline liet haar trouwjurk achter bij haar man Brian en haar kinderen. De jurk bleef later gelukkig ternauwernood gespaard, toen in het appartement van hun onderbuurman brand uitbrak en alle bewoners hun woning moest verlaten. De trouwjurk kwam helemaal zwart weer tevoorschijn, maar de stomerij kon de roetschade helemaal herstellen.
Monumentje
Voor de gloednieuwe Nikes van Madelon vond Hilde een mooi plekje in de woonkamer. ‘Ze zou lol hebben om te zien hoe haar zwarte Nikes daar nu een plekje hebben gekregen. Eigenlijk waren ze een maatje te klein voor haar, maar ze was helemaal verliefd op die schoenen en liep er avonden mee heen en weer door de woonkamer in een verwoede poging ze een beetje uit te lopen.’
Opruimen
Zowel van Bas als van Guido heeft Regina geen spullen bewaard. Alleen de dagboekjes die ze schreef in de periode na de dood van Bas liggen nog in de berging. De namen van de mannen staan in haar hart geschreven en dat is voldoende. Die nieuwe huis is Regina’s huis. Van haar alleen, zonder zichtbare aandenkens aan de mannen van wie ze zoveel heeft gehouden. Kleding en afscheid, Regina koos was voor haar goed voelt.
De verhalen van Jan, Brian, Mick, Sandra en Hilde en Regina zijn opgenomen in de bundel OVERLEE(F)D een spoor van herkenning.
Fotografie: Karin van de Ven
Link: https://www.handwerkjuffie.nl/memorydeken-old
