Natuurbegraven
Het begraven op natuurbegraafplaatsen heeft steeds vaker de voorkeur boven een traditionele begraafplaats. Gelukkig komen er steeds meer gebieden waar natuurbegraven in ons land mogelijk is, zodat er vaak een locatie in de buurt is. De begraafplaatsen zijn gelegen in het bos, op bloemrijke open velden, tussen eeuwenoude bomen, voorzien van heidevelden of langs kabbelende waterstromen. Elke begraafplaats is anders door de ligging, maar verschilt ook in de wijze waarop mag worden begraven. Ze hechten allemaal waarde aan het behoud van onze natuur en houden altijd rekening met de omstandigheden van het natuurgebied.
Steeds meer mensen voelen zich aangetrokken tot het idee dat ze zichzelf terug geven aan de natuur en het eeuwig grafrecht is dus een kenmerk voor bijna alle natuurbegraafplaatsen. Maar de keuze om in een urn, kist, mand of wade ter aarde te worden besteld, is niet altijd vrij. Er zijn natuurbegraafplaatsen waar alle vrijheid is, op andere plekken is dat beperkt. Grafmarkering past niet altijd in het landschap en is dus niet op alle natuurbegraafplaatsen toegestaan. In een aantal gebieden mag een houten boomschijf met inscriptie of zwerfkei op de plek worden geplaatst. Soms mag een boom op het graf worden geplant of mogen heesters en bloemen worden aangeplant. Allemaal afhankelijk van de situatie op de betreffende begraafplaats. Maar ook als geen grafmarkering is toegestaan, is het graf altijd terug te vinden omdat de precieze ligplaats wordt vastgelegd met behulp van GPS-coördinaten.
Lijkwade
Nu natuurbegraven steeds populairder wordt, ontstaat ook grotere belangstelling voor de lijkwade. Het idee om de overledene te laten rusten op een opbaarplank, liefdevol omwikkeld in een zachte doek, spreekt tegenwoordig (weer) veel mensen aan. Het past binnen het gevoel van nabijheid. De lijkwade werd natuurlijk in vroeger tijden ook gebruikt, dus is zeker geen nieuw fenomeen. Denk maar eens aan de lijkwade van Turijn; de doeken waarin het lichaam van Jezus waarschijnlijk was gewikkeld.
Symposium
Afgelopen zomer was ik uitgenodigd om deel te nemen aan het Symposium rondom het afscheid, wat werd georganiseerd op de Algemene Begraafplaats in Gorinchem. Dit jaar was er speciale aandacht voor natuurbegraven en lijkwades. Een aantal (concept) lijkwades die konden worden bezichtigd waren gemaakt van natuurlijke materialen zoals vezels van de lisdodde of gedroogde pioenrozen, grassen of narcissen, die samen een studie naar een lijkwade vormden. De deelnemende bloemisten en kunstenaars wilden daarmee laten zien dat het mogelijk is om een wade van niet-traditionele natuurlijke materialen te vormen zoals wol, linnen, katoen of zijde.
Bloemiste Frauke van De Kracht van Bloemen demonstreerde hoe een lichaam gewikkeld in een lijkwade prachtig kan worden bedekt met hele dierbare eigendommen van de overledene. Samen met eenvoudige bloemversiering – bijvoorbeeld uit eigen tuin – kan het geheel heel persoonlijke en liefdevol zijn.
Fotografie: Karin van de Ven
Studie naar lijkwades van pioenrozen door Rika Bieren: https://rikabloemkunst.nl/
Voorbeeld van persoonlijke eigendommen en eigen bloemversiering
door Frauke van De Kracht van Bloemen: https://dekrachtvanbloemen.nl/